مطالعة تطبیقی چهار نمایة خشکسالی هواشناسی بر پایه عملکرد نسبی محصول گندم دیم در استان همدان

برای سنجش کمّی خشکسالی هواشناسی از شاخص های استاندارد بارش (z)، ناهنجاری بارش (rai)، بارش استاندارد شده (spi) و درصدی از نرمال (pnpi) براساس بارش های فصلی و سالانة 15 ایستگاه هواشناسی استان همدان استفاده شد. در بررسی تأثیرات خشکسالی هواشناسی بر کشاورزی نیز از شاخص عملکرد نسبی محصول گندم دیم استفاده گردید. بررسی ها نشان داد که شاخص های z، rai و spi در مقیاس فصلی و سالیانه و شاخص pnpi در مقیاس فصلی، برآوردهای خوبی از شدت و تداوم خشکسالی ها ارائه دادند. شدت خشکسالی های رخداده ـ فارغ از نوع شاخص ـ بیشتر در حد متوسط و خفیف بود. شاخص های z ، rai و spi روندی همسو با شاخص زراعی عملکرد نسبی گندم داشته است، اما شاخص spi از نظر شدت خشکسالی های برآوردی با شاخص زراعی عملکرد نسبی همخوانی مطلوب تری داشت. نتایج نشان داد که منطقة همدان در هر 10 سال یک دوره خشکی دوسالانه داشته و در 30 سال گذشته نیز یک خشکسالی سخت و شدید را پشت سر گذاشته است. تعداد بالای خشکسالی می تواند ناشی از افزایش تعداد خشکسالی های کم شدت به واسطه کوتاه شدن دوره بازگشت باشد.